31 Mart'ta yapılacak yerel seçimlerde 30 büyükşehir belediyesi, 51 il belediyesi, 922 ilçe belediyesi başkanlıkları ile 50.508 muhtarlık (32.244 mahalle, 18.264 köy) için seçim yapılacak. Ayrıca belediye meclislerinde görev yapacak üyeler de belirlenecek. Belediye başkanları ile muhtar ve belediye meclis üyelerinin özlük hakları hem bu görevlere aday olanlarca hem de seçmenlerce merak ediliyor.
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın aktardığına göre, geçmişte belediye başkanlarının maaşları konusunda belirli bir sınır yoktu. Belediye meclisleri kendileri belirliyordu. Bu da kamuoyunda zaman zaman maaş tartışmalarına yol açıyordu. Belediye başkanlarının maaşları artık kanunla düzenleniyor ve görev yaptıkları yerin nüfusuna göre değişiyor. Maaşları memur maaş zamlarına bağlı olarak 6 ayda bir artıyor. Nüfusu 2 milyonun üzerinde olan belediyelerde başkanlara 232.280 gösterge üzerinden brüt maaş veriliyor. Bu tutardan öncelikle genel sağlık sigortası (GSS) primi ile maluliyet, yaşlılık, ölüm (MYÖ) sigortası primi kesiliyor. Kalan tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi alınıyor. 2024 yılında, prim kesintisinden sonraki kazançların 110 bin liraya kadarlık kısmından yüzde 15, 110 bin -230 bin lira arasındaki kısmından yüzde 20, 230 bin – 870 bin lira arasındaki kısmından yüzde 27, 875 bin – 3 milyon lira arasındaki kısmından yüzde 35 oranında gelir vergisi kesilecek.
Belediye Başkanlarının maaşları ne olacak?
Yerleşim yeri nüfusuna göre belediye başkanlarının brüt maaşları TL olarak şöyle:
Nüfusu 2.0001'den fazla: 176.735 TL
Nüfusu 1.000.001-2.000.000 arasında: 144.300 TL
Nüfusu 500.001-1.000.000 arasında: 119.670 TL
Nüfusu 250.001-500.000 arasında: 104.453 TL
Nüfusu 100.001-250.000 arasında: 89.235 TL
Nüfusu 50.001-100.000 arasında: 77.822 TL
Nüfusu 10.001-50.000 arasında: 62.605 TL
Nüfusu 10.000'e kadar olan: 54.996 TL
Nüfusu 50.001'den az olan il merkezi belediyeler: 77.822 TL
Buna göre, nüfusu 1 milyon ila 2 milyon arasında bulunan Diyarbakır'da seçilecek büyükşehir belediye başkanının maaşı 144 bin 300 lira olacak.
Belediye başkanları izin, hastalık veya başka bir sebeple görev başında bulunmadığı zamanlarda, belediye meclisi üyelerinden birini başkan vekili olarak görevlendirir. Başkan vekiline, belediye başkanının aylık ödeneğinin gün hesabı üzerinden ödenek verilir.
Belediye meclisi üyelerinin huzur hakkı
Belediye meclisi üyelerine, meclis ve komisyon toplantılarına katıldıkları her gün için huzur hakkı ödeniyor. Günlük huzur hakkı tutarı, belediye başkanının brüt ödeneğinin günlük tutarının 3'te 1'ini geçmemek üzere, belediye meclisleri tarafından belirlenir. Hesaplanan brüt tutar üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesilir. Örneğin, nüfusu 2 milyondan fazla olan belediye meclis üyeliklerinde görev yapanlara toplantı başına günlük 1.944 TL'ye kadar ödenek verilir.
Belediye encümeni üyelerinin ödenekleri
Belediye encümeni başkan ve üyelerine, nüfusu 10.000'e kadar olan belediyelerde 2.663 TL, nüfusu 10.001-50.000 arasında olan belediyelerde 3.424 TL, 50.001-200.000 arasında olan belediyelerde 4.565 TL ve 200.001'in üzerinde olan belediyelerde ise 5.707 TL tutarında aylık brüt ödenek verilir. Encümenin memur üyelerine bu tutarların yarısı ödenir.
Büyükşehir belediye encümenlerinin başkan ve üyelerinin aylık ödenek tutarı ise 9.130 TL'dir.
Muhtaların maaşı
Köy ve mahalle muhtarlarına bu yılın ilk yarısında aylık 11.223 TL brüt ödenek verilecek. Bu tutardan sadece 84 lira damga vergisi kesilecek. Emekli muhtarlar, emekli aylıkları kesilmeksizin çalışmaya devam edecekler. Emekli olmayanlar için ise İçişleri Bakanlığı'nca sosyal güvenlik primleri yatırılacak. Muhtarlık süreleri 4/b statüsünde değerlendirilmek üzere emekliliklerine sayılacak.
Başkanlara 4/C statüsünde sigorta
Belediye başkanları daha önce hangi statüde olurlarsa olsunlar seçildikten sonra sosyal güvenlik primleri devlet memurları gibi 4/c üzerinden yatırılıyor. Önceden SSK'lı da BAĞ-KUR'lu da olsalar 4/c'ye tabi oluyorlar. Belediye başkanları görevde iken devlet memurlarına sağlanan doğum yardımı ve ölüm yardımı haklarından da yararlanabiliyorlar.
Emekli aylıkları kesilmeyecek
Emekliler kamuda çalışmaya başladıklarında genel olarak emekli aylıkları kesiliyor. Ancak, yerel yönetim seçimleri sonucuna göre görev alanların emekli aylıkları kesilmiyor. Emekli olup da belediye başkanlığına seçilenler, emekli aylıkları kesilmeden çalışabilecekler.
Seçilmiş emekli başkanların makam temsil tazminatında ayrım kalktı
Belediye başkanlarına emekli olduklarında makam, temsil ve görev tazminatı ödeniyor. Geçmişte bu tazminatlar konusunda belediye başkanları arasında ayrım vardı. 2008'den sonra ilk defa seçilen ve kamuda daha önce hiç çalışması olmayanlar tazminattan yararlanamıyordu. Geçen yıl çıkartılan kanunla bu ayrım sona erdi. İki yıl süreyle belediye başkanlığı yapan herkes artık makam, temsil ve görev tazminatından yararlanabiliyor. Tek kriter, belediye başkanlığı görevine seçimle gelmiş olmak gerekiyor. Emekli olan ve aktif belediye başkanlığı görevine devam edenlere emekli aylığının yanı sıra sadece makam tazminatı ödenecek. Aktif görevin sona ermesinin ardından ise temsil ve görev tazminatları ödenecek.
Ancak, emekli iken yönetim ve denetim kurulu üyelikleri dahil olmak üzere kamu kesiminde herhangi bir şekilde görev alan belediye başkanları bu görevleri süresinde temsil ve görev tazminatı alamazlar.