İzzeddin el-Kassam Tugayları’nın 7 Ekim 2023'te İsrail'in güneyine düzenlediği "Aksa Tufanı" saldırısıyla başlayan gerilim, İsrail'in şiddetli karşılık vermesiyle daha da tırmandı. Bu süreçte, Gazze ve Batı Şeria'ya yönelik İsrail saldırılarında 11 binden fazlası çocuk olmak üzere toplamda 41 bin 825 insan hayatını kaybetti. Bir yıl içinde kaydedilen önemli olaylar arasında, İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı’nda açılan davalar, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’nin öldürülmesi, Türk-ABD vatandaşı Ayşenur Ezgi Eygi’nin Batı Şeria’da öldürülmesi ve Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın ölümü yer aldı.
Saldırıların ardından yaşananlar
Hamas’ın askeri kanadı olan İzzeddin el-Kassam Tugayları, 7 Ekim 2023’te saat 06.30’da İsrail’in güneyindeki sivil yerleşim alanlarına yönelik “Aksa Tufanı” saldırısını başlattı. Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi’nin 2 Ekim 2024 tarihli verilerine göre, bu tarihten itibaren Gazze’de 11 binden fazlası çocuk ve 6 binden fazlası kadın olmak üzere toplamda 41 bin 689 Filistinli yaşamını yitirdi.
Batı Şeria’da ise, 29 Eylül 2024 itibarıyla 160’ı çocuk olmak üzere 719 insan hayatını kaybetti ve 6 bin 158 kişi yaralandı. Gazze'de yaklaşık 1,9 milyon Filistinli (nüfusun yüzde 90'ı) ülke içinde yerinden edildi. Gazze'nin yaklaşık yüzde 86'sı ise İsrail'in tahliye emirlerine tabi olmaya devam ediyor.
Gazeteciler ve yardım görevlileri hedef alındı
BM verilerine göre, 7 Ekim'den bu yana 130'dan fazla Filistinli gazeteci, İsrail güçleri tarafından öldürüldü. Merkezli New York'ta olan Gazetecileri Koruma Komitesi’nin (CPJ) verilerine göre, en az 116 gazeteci ve medya mensubu hayatını kaybetti. Ayrıca, 304 yardım görevlisinin öldüğü ve bunlardan 226'sının BM personeli olduğu kaydedildi.
İnsani durum
BM verilerine göre, Gazze'deki 2,15 milyonluk nüfusun yüzde 96’sı ciddi gıda güvensizliği ile karşı karşıya. 1 milyondan fazla çocuk akıl sağlığı ve psikolojik desteğe ihtiyaç duyuyor. Kadınların ve 6-23 aylık çocukların yüzde 96’sından fazlasının besin gereksinimleri karşılanamıyor. 5 yaş altındaki 346 bin çocuk ile 160 bin hamile ve emziren kadın, besin takviyesine ihtiyaç duyuyor. 2024 yılı için 50 binden fazla çocuğun beslenme yetersizliği nedeniyle tedavi görmesi bekleniyor.
Eğitim krizi
BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi’nin verilerine göre, Gazze Şeridi’nde 7 Ekim’den bu yana yaklaşık 625 bin öğrenci örgün eğitime erişim sağlayamıyor. 10 bin 449 öğrenci ve 419 öğretim personeli hayatını kaybederken, 16 bin 250’den fazla öğrenci ve 2 bin 463’ten fazla öğretmen yaralandı. 6 Eylül 2024 itibarıyla 564 okuldan 493’ünün ya tamamen yeniden inşa edilmesi ya da büyük ölçüde rehabilite edilmesi gerekiyor.
Öne çıkan gelişmeler
İsrail’in saldırıları yalnızca Filistin ile sınırlı kalmadı. 7 Ekim 2023'ten itibaren İsrail'in Gazze'deki saldırıları, Hizbullah ve Husilerin de İsrail'e yönelik eylemlerini tetikledi. Eylül ayının sonlarında, İsrail ordusu Lübnan’a hava saldırılarını yoğunlaştırdı ve 1 Ekim’de "kısmi" bir kara harekâtı başlattı.
Önemli tarihler ve olaylar
- 7 Ekim 2023: İzzeddin el-Kassam Tugayları, “Aksa Tufanı” saldırısını başlattı.
- 17 Ekim 2023: İsrail ordusu, Gazze’de bulunan El-Ehli Baptist Hastanesi’ne saldırdı, 500’den fazla Filistinli yaşamını yitirdi.
- 19 Ekim 2023: İsrail’in Gazze’de Rum Ortodoks Kilisesi’ne düzenlediği saldırıda en az 18 kişi öldü.
- 29 Aralık 2023: Güney Afrika, İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı’nda dava açtı.
- 31 Mayıs 2024: ABD Başkanı Joe Biden, Gazze’de ateşkesi öngören üç aşamalı anlaşmayı açıkladı.
- 8 Haziran 2024: İsrail ordusu, Nuseyrat Mülteci Kampı’ndaki 4 rehineyi kurtarmak için operasyon düzenledi, en az 200 Filistinli öldü.
- 12 Temmuz 2024: İsrail, Gazze’nin Han Yunus bölgesine hava saldırısı düzenledi, yaklaşık 90 Filistinli yaşamını yitirdi.
- 27 Eylül 2024: İsrail ordusu, Beyrut’ta Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ı öldürdü.
- 1 Ekim 2024: İsrail ordusu, Hizbullah’a yönelik “Kuzey Okları” adını verdiği kısmi kara harekâtını başlattı.