Bazı kelimeleri günlük hayatta çok duyar, çok kullanırız, fakat tam olarak ne anlama geldiğini ve esasen nerelerde kullanılması gerektiğini bilmeyiz. Manifesto da bu kelimelerden birisi. Hepimiz elbet bir kez olsun "benim manifestom bu" cümlesini kurmuşuzdur ancak hiçbirimiz açıp manifesto ne demek bakmamışızdır.
İlk olarak ticaret alanında, sonrasında politikada, nihayetinde de sanat camiasında kullanılan manifesto kelimesi, artık gündelik dilimizin bir parçası oldu. Bazı düşüncelerimizi açıklarken, kişisel görüş bildirirken ve daha pek çok alanda manifesto kelimesini sık sık tercih ediyoruz.
Bu yazımızda biraz işin sözlük anlamına inecek, manifesto ne demek inceleyecek, dünya çapından ünlü manifesto örneklerinden söz edecek ve okuyucularımızı bu sık kullanılan kelime hakkında aydınlatacağız.
Manifesto Ne Demek TDK Anlamı
Manifesto ne demektir sorusunun cevabı olarak ilk bakmamız gereken adres elbette Türk Dil Kurumu. Türkçemizin standartlarını korumayı ve dilimizin zamanın dışında kalmamasını amaçlayan TDK, internet üstünden ulaşılabilecek büyük bir sözlüğe de sahip.
Manifesto ne demek kısaca bakabilmek için TDK sözlüğüne başvurduğumuzda karşımıza şu anlamlar çıkıyor:
- isim, ticaret Bir gemideki malları göstermek için kaptan tarafından boşaltma işlemlerinin yapılacağı gümrük idaresine verilen liste.
- isim, bildiri.
- isim, Toplumsal bir hareketin siyasal inanç ve amaçlarının açık ifadesi.
Sözlük anlamına baktığımızda manifesto kelimesinin en çok kullanılan anlamıyla bildiri olduğunu görüyoruz. Yani bir insan herhangi bir amacını, düşüncesini, bir amaç uğruna kullanacağı yöntemleri açıklarken "bu benim manifestom" veya "manifesto yayınlıyorum" diyebilir.
Ticari anlamına baktığımızda manifestonun denizcilik dilinde kullandığını görüyoruz. Bir limana yanaşan geminin kaptanı, boşaltılacak malların listesini hazırlar ve gümrük memuruna teslim eder. Bu listeye de manifesto denir. Aslında bildiri anlamını karşılar bu liste, çünkü gemiden indirilecek malların bildirilmesi anlamına gelir.
Son olarak da günümüzde entelektüel camialarca kullanan anlamına geliyoruz. Komünist Manifesto ile başlayan bu akım, sonrasında tüm siyasi gruplar tarafından sahiplenilmiştir. Düşüncelerini kısaca açıklamak isteyen gruplar, uzun kitaplar yerine madde madde manifestolar yayınlamışlardır.
Günümüzde de hem siyasi gruplar, hem sanatçılar, hem topluluklar manifesto yoluyla düşüncelerini açıklamaya devam ediyorlar.
Manifesto Örnekleri: Edebiyat
Manifesto ne demek edebiyatta da karşılığı olan bir sorudur, nitekim her edebiyatçının farklı bir sanat anlayışı, dolayısıyla edebiyata farklı bir bakış açısı vardır.
Bu da zaman zaman görüş ayrılıklarına yol açar. Bu görüş ayrılıkları ya biçim, ya işlev, ya içerik olarak kendisini gösterse de çoğu kavga biçim ayrılıklarından çıkar.
Türk edebiyatından önemli manifesto örnekleri şunlar:
- Soylu Yenilikçi Şiir Manifestosu
- Fecr-i Ati Encümen-i Edebisi Beyannamesi
- Parçalı Ham Manifesto
- Somut Şiir Manifestosu
- Yenibütün Şiir Manifestosu
- Doğuş Bildirisi
Dünya edebiyatından önemli manifesto örnekleri ise şunlar:
- Fütürizm Bildirgesi
- Sürrealizm Manifestosu
- Rus Fütürist Manifesto
Bu edebi manifestolara göz attığımızda "fütürizm" "sürrealizm" gibi tabirler görüyoruz. Bu tabirler çoğunlukla şiir veya düzyazıda biçim ve içerikle ilgili belli anlayışları açıklamak için kullanılıyor.
Örneğin sürrealist şairler gerçeğin ötesine geçmeye çalışmışlar, bu durumu şiirin içeriğine yansıtırken biçimin de gerçeğin dışına çıkmasına özen göstermişlerdir.
Manifesto Örnekleri: Siyasi
Arama motorlarına baktığımızda manifesto kelimesinin "siyasi manifesto ne demek", "feminist manifesto ne demek" veya "komünist manifesto ne demek" ibareleriyle araştırıldığını görüyoruz.
Aslında cevap fazlasıyla basit: bu örnekler siyasi manifesto örnekleri.
Düşünce önderleri veya siyasiler bazen çarpıcı fakat etkileyici açıklamalarla düşüncelerini açıklamak, emellerini duyurmak isterler. Bunun için uzun teori kitapları var mı var, fakat işin çarpıcı olması ve bir temel niteliği taşıyabilmesi için manifestolara başvuruluyor.
Örneğin komünizmin önderlerinden Karl Marx'ın tüm düşüncelerini uzun uzun, karmaşık hesaplarla ve ifadelerle açıkladığı üç ciltlik Das Kapital isminde bir eseri bulunmaktadır. Fakat kendisi ve Friedrich Engels düşüncelerini kısaca açıklamak için Komünist Manifesto isimli bir eseri de kaleme almışlardır.
Bunun yanı sıra Amasya Genelgesi de siyasi manifesto örneği sayılabilir. Nitekim Mustafa Kemal Atatürk bu genelge vasıtasıyla düşüncelerini açıklamış, bu düşünceler doğrultusunda amaçlar koymuş, bu amaca ulaşılacak yöntemi belirtmiştir.
Diğer Önemli Manifesto Örnekleri
Sanat dünyasından, siyaset dünyasından ve diğer alanlardan önemli manifestoların listesi şu şekilde:
- Komünist Manifesto
- Radikal Dadacı Manifesto
- Hacker Manifestosu
- Yön bildirisi
- Atlantik Bildirisi
- 12 Mart 1971 Muhtırası
- Dogma 95 Manifestosu 1995
- Russell-Einstein Manifestosu
Manifest Ne Anlama Gelir?
Son dönemde genç neslin dilinde manifesto kelimesi farklı bir şekilde, benzer fakat bir o kadar da farklı bir anlamda kullanılıyor. Yeni neslin kullandığı kelime manifest etmek, manifestlemek şeklinde.
Genç neslin kullandığı manifest etmek kelimesi ne demek? Gelin bakalım...
Manifesto kelime anlamı olarak bildiri demek, bunu önceden belirtmiştik. Manifest etmek de aslında buna benzer bir şey. Manifest etmek, evrene iyi mesajlar göndererek karşılığında iyi enerjiyi üzerine çekmek demek.
Yani aslında yine bildiri anlamında kullanılıyor. Herhangi bir isteğinden bahseden birisi, bu isteğini evrene manifest eder, yani bildirir. Bu sayede "iyi şeyler yap, iyi şeyler olsun" kelimesinin karşılığını almaya ve evrenin iyi enerjisinden faydalanmaya çalışılır.