AMED TV - Güneş Sistemi'nde yer alan gezegenler genel olarak yuvarlak olarak kabul edilir. Ancak tüm evrene baktığımızda, gezegenlerin şekilleri bu kadar basit mi? Bilim insanları, gezegenlerin şekillerinin zannettiğimizden daha karmaşık olabileceğini vurguluyor.
Gezegenlerin yuvarlak olmalarının ana nedeni, yeterli kütleye sahip olmaları ve bu kütlenin, kendilerini yerçekimi etkisiyle küresel bir forma sokmasıdır. Ancak bu durum, gezegenlerin kusursuz bir küre şeklinde olduğu anlamına gelmez. Dünya da dahil olmak üzere, pek çok gezegen aslında mükemmel bir yuvarlaklık sergilemez. Bunun en temel nedeni, gezegenlerin kendi eksenleri etrafında dönmeleri ve bu hareket sırasında meydana gelen merkezkaç kuvvetidir.
Dünya neden mükemmel yuvarlak değil?
Dünya gibi dönen gezegenler, merkezkaç kuvveti nedeniyle ekvator çevresinde hafif bir çıkıntıya sahiptir. Bu çıkıntı çok küçük gibi görünse de, gezegenin şekli üzerinde kayda değer bir etkiye sahiptir. Örneğin, Dünya'nın ekvator bölgesinde yerçekimi kutuplara göre daha azdır, bu da nesnelerin ekvatorda yaklaşık %0,5 daha hafif olmasına neden olur.
Ancak merkezkaç kuvveti gezegenlerin şekillerini değiştiren tek faktör değildir. Eğer bir gezegen, kendi yıldızına yeterince yakınsa, o yıldızın güçlü çekim kuvvetleri gezegenin şeklinde bozulmalara yol açabilir. Bu durum, gezegenin tam bir küre yerine, biraz daha yassı ya da eğik olmasına neden olabilir.
Farklı gezegen şekilleri mümkün mü?
Bilim insanları, teorik olarak çörek şeklinde bir gezegenin var olabileceğini öne sürmüşlerdir. Ancak böyle bir gezegenin var olabilmesi için, merkezkaç kuvvetinin gezegenin merkezine doğru çekilen yerçekimi kuvvetinden daha baskın olması gerekmektedir. Bu oldukça sıra dışı bir durumdur ve bilim dünyasında kabul görmesi zor bir ihtimaldir. Dolayısıyla bu iddia daha çok bilim kurgu unsuru olarak kabul edilir.
Özetle, evrendeki gezegenler genel olarak yuvarlak şekle sahiptir, ancak bu yuvarlaklık mükemmel değildir. Merkezkaç kuvveti, yerçekimi ve gezegenin bulunduğu yıldıza olan mesafesi gibi faktörler gezegenlerin şeklinde hafif bozulmalara neden olabilir. Gezegenlerin şekli, düşündüğümüzden daha karmaşık ve çeşitli olabilir.
